روزه و بیماری

روزه از فروع دین و واجب بزرگ الهی است که قبل از اسلام نیز ادیان آسمانی بدان دستور داشته‌اند. خداوند سبحان در قرآن کریم، آیه 183 سوره بقره بر این نکته تصریح نموده و می‌فرماید:

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ ﴿183﴾

از آنجا که به هنگام روزه گرفتن از خوردن و آشامیدن و دیگر مبطلات خودداری و امساک می‌شود. روشن است که چنین امساک و محدودیتی با سلامت و بهبودی انسان بیمار، سازگار نیست. به همین جهت بیماری و مریضی از موضوعاتی است که در قرآن کریم در امر به روزه‌داری مورد توجه و ملاحظه قرار گرفته و در سوره بقره آمده است:

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًی لِلنَّاسِ وَ بَیِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَی وَ الْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ وَ مَنْ کَانَ مَرِیضاً أَوْ عَلَی سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ یُرِیدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لاَ یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلَی مَا هَدَاکُمْ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ ﴿185﴾

به همین جهت است در باب صوم آمده است که روزه گرفتن برای مریض و کسانی که روزه گرفتن بر ایشان ضرر دارد حرام است و نباید روزه بگیرند.

متن ذیل که در تحریرالوسیله ج1 ص 276، آمده است ناظر به همین امر می‌باشد:

«... و من شرائط صحته عدم المرض أو الرمد الذی یضره الصوم لإیجابه شدته أو طول برئه أو شدة ألمه سواء حصل الیقین بذلک أو الاحتمال الموجب للخوف، و یلحق به الخوف من حدوث المرض و الضرر بسببه إذا کان له منشأ عقلائی یعتنی به العقلاء، فلا یصح معه الصوم، و یجوز بل یجب علیه الإفطار، ...»

یعنی: از شرایط صحیح بودن (و نیز از شرایط وجوب؛ رجوع شود به تحریرالوسیله ج1ص 277 مسأله 3) روزه، نداشتن بیماری یا چشم دردی است که روزه برایش ضرر دارد، به جهت این که روزه باعث می‌شود مرض و درد چشم شدید گردد، یا بهبودی آن طولانی شود و یا دردش بیشتر شود، چه یقین کند که روزه ضرر دارد و چه احتمالی که باعث خوف گردد.

و ترس از پیدایش مرض و ضرر به واسطۀ روزه، اگر منشأ آن عقلایی و مورد اعتنای عقلا باشد ملحق به موردی است که روزه برای مرض موجود و بالفعل، ضرر دارد، بنا بر این اگر با وجود چنین ترس و خوفی روزه بگیرد، صحیح نیست و روزه نگرفتن جایز است، بلکه واجب است.

حاصل آن که: با توجه به شرط فوق روزه در حال بیماری یا خوف و احتمال مرض و ضرر باطل می‌باشد. بر چنین اشخاصی واجب است که در این حال روزه نگریند.

اینان در صورت بهبودی و مرتفع شدن عذر، روزه‌های نگرفته را در ایام دیگر باید قضا کنند که به احتیاط واجب تا ماه رمضان سال بعد باید انجام شود. و چنانچه بدون عذر تا این وقت (ماه رمضان سال بعد) قضا نکنند باید به ازای هر روزه یک مد طعام کفاره تاخیر پرداخت نمایند.

و در صورتی که بیماری آنان تا ماه رمضان سال بعد دوام و استمرار داشته باشد، قضای روزه‌هایی که به دلیل بیماری افطار شده، ساقط است و بابت هر روز باید یک مدّ طعام کفاره پرداخت کنند.

دعای سلامتی

یک سبد یاس سفید در رنگ امید

با هر چه صفا ازسوی خدا

در شکل دعا تقدیم شما

با آرزوی سلامتی برای شما دوست عزیز

و دعای سلامتی برای یکی از دوستان پزشک من که اکنون در بستر بیماریست

خدایا ، بخاطر زحماتی این دوست من برای درمان بیماران کشیده است

و

بخاطر خانواده اش ، شفای عاجل عنایت بفرما

دیابت ، خبر جدید

امروز خبری را از متخصصین دیابت دریافت کردم

🔺بیش از ۷.۵ میلیون دیابتی در کشور

معاون مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت:

🔹بیش از ۷ میلیون و ۵۰۰هزار نفر در کشور به دیابت و بیش از ۱۳ میلیون نفر به «پیش‌دیابت» مانند «اختلال قند ناشتا» یا «اختلال تحمل گلوکز» مبتلا هستند.

🔹کاهش وزن به افرادی که در مراحل نخست بیماری دیابت هستند کمک می‌کند.

به همین راحتی شدت بیماری و تعداد مبتلایان به دیابت داره افزایش پیدا می کند.

بیشتر حواسمان باشه

در مورد تغذیه در منزل و بخصوص در محیط کار و غذای پرسنلی دقت کنیم.

مردان و بیماری ها و مراقبت های بهداشتی

مهمترین بیماری های تهدید کننده سلامتی د.ر مردان:
• بیماری قلبی و عروقی: تهدید اصلی سلامت در مردان
داروین لابارته ، مدیر بخش بیماریهای قلبی و پیشگیری از سکته مغزی می گوید: "بیماری های قلبی و سکته مغزی اولین و دومین علت اصلی مرگ در جهان در مردان و زنان است
به گفته لابارته ، از هر پنج زن و مرد یک نفر در اثر بیماری های قلبی و عروقی جان خود را از دست می دهد. با این حال و به دلایل نامشخص ، شریان های مردان زودتر از زنان دچار آترواسکلروز می شوند. وی می گوید: "میانگین سنی مرگ و میر ناشی از بیماری های قلبی و عروقی در مردان ، زیر 65 سال است،" حدود شش سال کمتر از زنان.حتی در بزرگسالی ، عروق دختران از پسران سالم تر به نظر می رسند. کارشناسان معتقدند که سطح کلسترول خوب زنان (HDL) به طور طبیعی بالاتر است و مردان برای کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته نیاز به مراقبت بیشتری دارند. به عنوان مثال:
 چک کلسترول خون از هنگام 25 سالگی و هر 5 سال یک بار کلسترول
 کنترل و درمان فشار خون بالا و افزایش کلسترول
 توقف مصرف دخانیات
 روزانه حداقل 30 دقیقه ورزش
 مصرف بیشترمیوه و سبزیجات و کمتر چربی های اشباع شده

• سرطان ریه: سرطان ریه بیماری است تهاجمی و تقریباً متاستاتیک. معمولاً قبل از آنكه علایم پیدا شده یا حتی در اشعه ایكس ظاهر شود گسترش پیدا کرده است. زمانی که علائم ظاهر می شوند بیماری اغلب پیشرفت کرده و درمان آن دشوار است.. هیچ آزمایش غربالگری موثری برای سرطان ریه در دسترس نیست. از آنجا که استعمال دخانیات باعث 90 درصد کل سرطان های ریه می شود ترک سیگار در هر سنی می تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش می دهد.

• سرطان پروستات: شایعترین سرطان در مردان
از آنجا که در زنها غده پروستات وجود ندارد سرطان پروستات تنها سرطان اختصاصی در مردان است. غده پروستات به اندازه یک گردو در پشت آلت قرار دارد و مایعات مهم برای انزال را ترشح می کند ، پروستات با افزایش سن دچارمشکل می شود. بسیاری از سرطانهای پروستات به آهستگی رشد می کنند و بعید به نظر می رسد که متاستاز پیدا کنند ، اما برخی دیگر تهاجمی هستند.غربالگری سرطان پروستات نیاز به معاینه رکتال و آزمایش خون برای آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) دارد.
• افسردگی و خودکشی: مردان در معرض خطر هستند
افسردگی فقط یک روحیه بد ، یا غمگین نیست بلکه اختلال خلقی است که بر کل بدن و سلامت فرد تأثیر می گذارد. در حقیقت ، افسردگی ارتباط ذهن و بدن را اثبات می کند. مواد شیمیایی مغز و هورمونهای استرس از تعادل خارج شده وخواب ، اشتها نیز مختل می شود. تحقیقات نشان می دهد که مردان مبتلا به افسردگی به احتمال زیاد به بیماری های قلبی مبتلا می شوند. کارشناسان پیش از این تصور می کردند که افسردگی در زنان شایع تر از مردان است. اما در واقع این احتمال وجود دارد که مردان بیشتر قادر به پنهان کردن احساسات افسرده یا نشان دادن آنها به روش های متفاوتی نسبت به زنان باشند.
• دیابت: یک تهدید خاموش برای سلامتی مردان
دیابت معمولاً آرام و بدون علائم شروع می شود. با گذشت سالها ، سطح قند خون افزایش پیدا کرده به طوری که در آزمایش ادرار دیده می شودتکرر ادرار و تشنگی مکرر علائمی هستند که فرد را به پزشک ارجاع می دهند. . گلوکز اضافی مانند سم آرام در رگ های خونی و اعصاب در همه جای بدن عمل می کند و از عوارض آن . سكته قلبي ، سكته مغزي ، كوري ، نارسايي كليه و قطع عضو ، آسيب پذيري هزاران مرد است.
• اختلال نعوظ: یک مشکل بهداشتی شایع در مردان
اختلال عملکرد نعوظ ممکن است تهدید برای زندگی فرد نباشد ، اما همچنان یک مشکل مهم برای سلامتی مردان به شمار می آیدحدود. دو سوم مردان بالاتر از 70 سال و 39٪ از مردان بالاتراز 40 سال دچار اختلال در نعوظ هستند. مردانی که مبتلا به اختلال نعوظ هستند ، کمتر از زندگی لذت می برند و احتمالاً دچار افسردگی می شوند.اختلال نعوظ اغلب در اثر آترواسکلروز ایجاد می شود ، همان فرآیندی که باعث حمله قلبی و سکته های قلبی می شود. در حقیقت ، داشتن اختلال نعوظ اغلب به این معنی است که رگ های خونی در سراسر بدن از سلامتی کمتری برخوردار هستند. پزشکان عملکرد نعوظ را یک علامت هشدار دهنده اولیه برای بیماری های قلبی عروقی می دانند.(2)
• آنفلوانزا و ذات الریه
آنفلوانزا و عفونت ذات الریه پنوموکوکی دو خطر عمده برای سلامتی مردان است. مردانی که به دلیل COPD ، دیابت ، نارسایی احتقانی قلب ، کم خونی سلول داسی ، ایدز یا سرطان ، سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف و یامختل شده ، بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری ها هستند.طبق آمار انجمن ریه آمریکا ، مردان حدود 25 درصد بیشتر از زنان در اثر این بیماری ها می میرند. برای جلوگیری از آنفلوانزا و ذات الریه ، انجمن ریه آمریکا واکسیناسیون را توصیه می کند.

• سرطان پوست
براساس آمار بنیاد سرطان پوست ، دو سوم مرگ و میر ملانوما در سال 2013 ، مردان بوده اندکه این رقم بیش از دو برابر آمار مرگ و میر در زنان است. شصت درصد از مرگ و میرهای ملانوما را ، مردان سفید پوست بالای 50 سال تشکیل داده اند.پوشاندن دست ها و گاها از نور مستقیم آفتاب ، کلاه های لبه دار ، عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب هنگام خروج از منزل می تواند فرد را در برابر سرطان پوست محافظت کند. همچنین خودداری از قرار گرفتن در معرض منابع اشعه ماوراء بنفش مانند تخت های برنزه یا آفتاب ، خطر ابتلا به سرطان پوست را کاهش می دهد.
• اچ آی وی و ایدز
مردانی که به HIV مبتلا شده اند ممکن است در اوایل متوجه بیماری نشوند ، زیرا علائم اولیه شبیه سرماخوردگی یا آنفولانزا می باشد. از سال 2010 ، مردان، 76 درصد از مبتلایان به HIV را تشکیل می دهند.
همچنین مردانی که رابطه جنسی با مردان دارند بیشتردچار عفونتهای HIV می شوند. مردان آفریقایی-آمریکایی بالاترین میزان ابتلا به ویروس HIV را در بین همه مردان دارند.(5)

عوامل ایجاد بیماری

در ایجاد بیماری عوامل مختلفی نقش دارند که به طور خلاصه عبارتند از:

الف) عوامل مربوط به بیمار

عوامل ژنتیکی

که می‌توانند باعث بروز بیماری‌های مادرزادی یا ارثی شوند (مانند تالاسمی، دیابت و …). در مورد بیماری‌هایی که ظاهراً جنبه ژنتیکی ندارند نیز ممکن‌است خصوصیات ژنتیکی فرد، زمینه مساعد کننده‌ای برای بیماری فراهم آورد. (مانند بیماری دیابت یا مرض قند)

سن و جنس

بیشتر حالات مربوط به سلامت و بیماری به نحوی با سن افراد مرتبط است. مثلاً نوع بیماری‌ها، شدت بیماری‌ها و مرگ و میر ناشی از آن در سنین مختلف متفاوت است. بیماری‌های واگیر (قابل انتقال) در سنین پایین و بیماری‌های غیر قابل انتقال و مزمن در سنین بالا شیوع بیشتری دارد. بعضی از بیماری‌ها در مردان و برخی در زنان شایع‌ترند.

عوامل مربوط به سبک زندگی

مانند نوع تغذیه (غذاهای چرب می‌توانند باعث چاقی و در نهایت بیماری شوند) یا میزان فعالیت (کم‌تحرکی می‌تواند باعث بروز بیماری‌های دیابت و فشارخون شود) یا مصرف سیگار (می‌تواند باعث بیماری‌های قلبی و سرطان شود).

ب) عوامل مرتبط با محیط

عوامل فیزیکی: مانند گرما یا سرمای زیاد، سر و صدا، رطوبت و فشار و …
عوامل شیمیایی: مانند سم‌ها، حشره‌کش‌ها، عوامل حساسیت‌زا که می‌توانند باعث بیماری شوند.
عوامل روانی: مانند استرس (فشار روانی) که می‌تواند باعث بروز بیماری‌های مختلف شود.
عوامل اقتصادی و اجتماعی: این دسته از عوامل از طریق اثراتی که بر جسم و روان افراد خواهد داشت در سلامت افراد جامعه مؤثرند. شرایط زندگی، امکانات، تسهیلات آموزشی، نحوه ارتباطات، آگاهی‌ها، وضعیت اشتغال، درآمد، امنیت و… همگی به طریقی بر سلامت فرد، اثرگذار هستند و از طرفی ارتباط نامناسب اجتماعی باعث افزایش عوامل استرس‌زا و نهایتاً بیماری می‌شود.
جانداران بیماری‌زای اطراف انسان که مهمترین آن‌ها عبارتند از:

باکتری به موجودی تک‌سلولی و بسیار کوچک اطلاق می‌شود. این موجودات کوچک می‌توانند به تنهایی به حیات خود ادامه دهند و یا درون بدن موجود دیگری زندگی خود را بگذرانند. تمامی باکتری‌ها مضر نیستند، باکتری‌های مفیدی نیز در بدن ما وجود دارند، مانند باکتری‌های موجود در روده که در هضم غذا به ما کمک می‌کنند.

هنگامی که باکتری بیماری‌زا وارد بدن ما می‌شود، شروع به تکثیر و رشد کرده و ایجاد عفونت می‌کند. اصلی‌ترین نمودهای این عفونت را می‌توان گلودرد، گوش درد یا سوزش ادرار دانست که به راحتی توسط پزشک قابل تشخیص است. یکی از کارهایی که پزشک معالج شما در مواجهه با این عفونت‌ها انجام می‌دهد، تجویز آنتی‌بیوتیک است. داروهایی که هدف اصلی آن‌ها مقابله با رشد و تکثیر باکتری‌ها است. شما با استفاده از این داروها و کمی استراحت می‌توانید به سرعت سلامتی خود را دوباره بدست آورید.

ویروس‌‌ها

ویروس‌ها نیز موجودات ریزی هستند؛ اما تفاوتی اساسی با باکتری‌ها دارند. این موجودات بر خلاف باکتری‌ها برای ادامه‌ی حیات باید در بدن میزبانی دیگر به رشد و تکثیر بپردازند. اغلب ویروس‌ها خارج از بدن میزبان برای مدت کوتاهی می‌توانند زنده بمانند و اگر میزبان دیگری نیابند از بین خواهند رفت. این عامل باعث می‌شود هنگامی که فردی سرفه می‌کند، اگر ویروسی در بدن او وجود داشته باشد، برای مدتی در هوا زنده بماند و به بدن دیگر افراد سرایت کند.

هنگامی که ویروسی وارد بدن شما می‌شود، در واقع شروع به غارت سلول‌ها می‌کند و آن‌ها را مجبور می‌کند تا فعالیت عادی خود را متوقف کرده و شرایط را برای تکثیر ویروس‌ها فراهم کنند. از بیماری‌های معروفی که در اثر ورود ویروس‌ها ایجاد می‌شوند می‌توان به سرماخوردگی، آنفلونزا، ایدز، کرونا و ابولا اشاره کرد.

قارچ‌ها

قارچ‌ها موجودات زنده‌ای هستند که جزء گیاهان به حساب می‌آیند. ولی چون نمی‌توانند غذای خود را بسازند،‌ مجبور به زندگی انگلی هستند. معمولاً قارچ‌ها در محیط گرم، مرطوب و تاریک به سرعت رشد می‌کنند و بهترین راه پیشگیری از بیماری‌های قارچی نیز دوری از این محیط­‌ها است. قارچ‌های بیماری‌زا در انسان ضایعاتی ایجاد می‌کنند. نوعی بیماری قارچی، انگشت‌های پا را مبتلا می‌کند و سبب خارش و ترک پوست پا می­‌شود. برفک دهان نیز که یک بیماری قارچی است، بیش‌تر در دوران‌ نوزادی دیده می‌شود.

انگل‌ها

انگل‌ها موجودات زنده‌ای هستند که قادر به زندگی مستقل در محیط نیستند و تمام یا قسمتی از دوره زندگی خود را در بدن انسان یا موجودات دیگر می‌گذرانند. انگل­‌های انسانی به دو دسته‌ی «تک سلولی» و «پرسلولی» تقسیم می‌شوند. انگل‌های تک‌سلولی معمولاً در آب یا نقاط مرطوب زندگی می‌کنند. به این دسته «تک‌یاخته‌ای‌ها» هم گفته می‌شود. عامل بیماری مالاریا نوعی تک‌یاخته‌ای است که از طریق پشه وارد بدن می‌شود. عامل بیماری سالک نیز نوعی تک‌یاخته‌ای است که از طریق نیش پشه‌‌ خاکی وارد بدن می‌شود. بعضی از تک یاخته‌ای‌ها،‌ در دستگاه گوارش انسان، بیماری‌هایی مانند اسهال ایجاد می‌کنند. مثلاً،‌ نوعی آمیب «‌اسهال‌خونی‌آمیبی» ایجاد می‌کند که ممکن است خفیف یا بسیار شدید باشد. انگل‌های پرسلولی شامل کرم‌ها هستند. کرم آسکاریس یکی از معروف‌ترین انگل‌های روده انسان می‌باشد

انواع بیماری

واگیر

بیماری‌هایی هستند که از یک فرد به فرد دیگر قابل سرایت هستند و عامل بیماری‌زا ویروس‌ها، باکتری‌ها، انگل‌ها یا قارچ‌ها می‌باشند، مانند سرماخوردگی و …

غیرواگیر

این دسته از بیماری‌ها اکثراً در اثر چند علت به وجود می‌آیند و غیر قابل سرایت به دیگران هستند. معمولاً افراد جامعه به واسطه عوامل خطر بیماری‌های غیر واگیر به این بیماری‌ها مبتلا می‌شوند. شایع‌ترین عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر عبارتند از: مصرف دخانیات و مواد مخدر، تغذیه نادرست، فعالیت بدنی کم، فشارهای روانی، مصرف مشروبات الکلی و …

اکثر بیماری‌های غیرواگیر مزمن هستند و در واقع دوره بیماری طولانی‌مدت بوده و گاهی تا پایان زندگی ادامه داشته و نیاز به مدیریت و درمان طولانی مدت دارند، مانند: دیابت، تنگی عروق قلب و فشار خون بالا و غیره. علائم بیماری‌های مزمن معمولاً به مرور زمان ظهور می‌کنند (برعکس بیماری‌های حاد مانند سرماخوردگی) و ممکن است از شروع بیماری تا زمان بروز علائم و تشخیص، مدت زمان زیادی سپری شده و بیمار از بیماری خود مطلع نباشد. این بیماری‌ها معمولاً به طور قطعی درمان نمی‌شوند و بعضی از آن‌ها مانند حملات قلبی یا سکته قلبی مخاطرات شدید به همراه دارند. از مهم‌ترین بیماری‌های مزمن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: بیماری‌های عروق کرونری قلب، سکته مغزی، سرطان ریه، سرطان روده، افسردگی، دیابت نوع 2، آرتریت، پوکی استخوان، آسم، بیماری‌های ریه و بیماری‌های کلیه.